Sau thời kỳ đóng băng do tác động của đại dịch Covid-19, xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc đã có sự phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt là từ đầu năm 2023 đến nay. Thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN-PTNT) cho biết, có nhiều yếu tố đưa vào cân nhắc để đẩy mạnh khai thác thị trường Trung Quốc.
Dữ liệu từ Tổng cục Thống kê và Bộ NN-PTNT cho thấy, giá trị xuất khẩu nông sản Việt Nam trong 11 tháng đầu năm đạt 47,84 tỷ USD, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2022 nhưng vẫn là điểm sáng trong bối cảnh một số ngành khác gặp khó khăn. Trong số đó, xuất khẩu nông sản là ngành duy nhất có tăng trưởng, ước đạt 29,5 tỷ USD.
Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản là 3 thị trường lớn nhất đối với xuất khẩu nông sản của Việt Nam, trong đó, Trung Quốc chiếm tỷ trọng 23,2%, tăng trưởng 18% so với năm 2022. Thị trường Mỹ giảm 17,9%, chỉ còn chiếm 20,6%. Trung Quốc trở thành đối tác lớn nhất cho nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam.
Xu hướng tăng trưởng
Rau quả là một trong những mặt hàng xuất khẩu nổi bật nhất năm 2023, đặc biệt là với kim ngạch đạt 5,32 tỷ USD, tăng 74,5% so với cùng kỳ năm trước. Mặt hàng gạo cũng ghi nhận sự tăng trưởng cả về lượng và giá trị, đạt 7,75 triệu tấn và 4,4 tỷ USD, tăng 16,2% và 36,3% so với năm 2022.
Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, xuất khẩu trái cây, đặc biệt là sầu riêng, đã tăng đột biến tới 161,8% trong một số giai đoạn. Nỗ lực đàm phán để mở rộng danh mục xuất khẩu bao gồm sầu riêng đông lạnh và dừa tươi đang được tiến hành với phía Trung Quốc.
Triển vọng và Đối thoại chính sách
Dự kiến, xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Trung Quốc sẽ tiếp tục bùng nổ trong năm 2024, đặc biệt với các mặt hàng như rau quả và gạo. Để hỗ trợ sự phát triển này, Bộ NN-PTNT và Bộ Công thương cam kết tăng cường đàm phán với cơ quan chức năng Trung Quốc để mở rộng danh mục xuất khẩu và giảm thủ tục kiểm tra.
Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng - Chế biến và Phát triển thị trường, nhấn mạnh rằng việc cấp phép và phê duyệt mã sản phẩm cho các doanh nghiệp Việt Nam là chìa khóa để mở rộng xuất khẩu và khai thác thị trường Trung Quốc có 1,4 tỷ dân.
Chia sẻ từ các cơ quan và doanh nghiệp
Ông Hoàng Trung, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, đề xuất tăng cường quy hoạch và cấp mã số chứng nhận vùng trồng để đảm bảo chất lượng xuất khẩu. Ông cũng đề xuất việc ký kết các nghị định thư xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc và các thị trường tiềm năng.
Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng đề nghị Bộ Công thương và Bộ NN-PTNT tiếp tục đàm phán với Tổng cục Hải quan Trung Quốc để ký kết nghị định thư đối với các loại trái cây còn lại, nhằm giảm thủ tục kiểm tra và mở rộng danh mục nông sản Việt Nam được phép xuất khẩu vào Trung Quốc.
Trong bối cảnh đầu tư và hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa Việt Nam và Trung Quốc, việc tối ưu hóa khả năng xuất khẩu nông sản sẽ đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế nông thôn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện của Việt Nam trong thời kỳ tới.